آیا قاضی زاده هاشمی بهترین گزینه است؟

دوات آنلاین- فردا روند اخذ رأی اعتماد وزرای پیشنهادی دولت دوازدهم در حالی در مجلس شورای اسلامی آغاز می‌شود که 9 وزیر پیشنهادی حسن روحانی، در صورت موافقت مجلس‌نشین‌ها ابقا خواهند شد. حسن قاضی‌زاده هاشمی یکی از آنهاست؛ وزیری که یکی از شناخته‌شده‌ترین وزرای دولت یازدهم است و بسیاری از مردم و دولتمردان تاثیر اقداماتش را در بخش بهداشت و درمان محسوس می‌دانند.

طرح تحول سلامت که به ابتکار قاضی‌زاده هاشمی اجرا شد، یکی از نخستین اقدامات دولت یازدهم بود و هدف از اجرای آن کاهش هزینه‌های  درمان عنوان شد. هزینه‌هایی که تا پایان سال 1392 افزایش فوق‌العاده‌ای پیدا کرده بود به طوری که بخش قابل توجهی از جیب مردم پرداخت می‌شد. با اجرای طرح تحول سلامت گرچه هزینه‌های درمان کاهش نیافت، اما پرداختی از جیب مردم در بخش‌های بیمارستانی به شکل قابل توجهی کم شد و همین موضوع موجی از رضایت را در میان اقشار آسیب‌پذیری که برای دریافت خدمات درمانی راهی بیمارستان‌ها می‌شدند به وجود آورد. گاهی آنها می‌توانستند با کمتر از 2 هزارتومان از سوی پزشک متخصصی ویزیت شوند- هزینه‌ای که خارج از بیمارستان به چیزی حدود 50 تا 100هزار تومان هم می‌رسید- و با کمتر از 500 هزارتومان عمل سنگین قلب انجام دهند- در حالی که در غیر از بیمارستان‌های دولتی بالغ بر 30 میلیون هزینه در بر داشت. نگاهی سرسری به همین عدد و رقم‌ها نشان می‌دهد که که این چشم‌پزشک مرفه تا چه اندازه در این چهار سال در میان اقشار محروم جامعه جایگاه به دست آورده است.

با این حال حسن قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت درچهارساله گذشته بارها عنوان کرده بود که به دلیل فشارها و هجمه‌هایی که علیه‌اش وجود دارد در چهارساله دوم ریاست جمهوری حسن روحانی وزیر نمی‌ماند و به کار طبابتش می‌پردازد. گرچه می‌شد حدس زد که با نخستین موج درخواست‌ حامیانش برای حضور در کابینه، از تصمیمش منصرف شود و خود را برای دومین بار در معرض رای اعتماد نماینده‌های مجلس شورای اسلامی قرار ‌دهند.

اما برای انتخاب بهترین گزینه تصدی وزارت بهداشت و درمان، وجود همین حامیان فراوان کافی است؟ گرچه همین حالا و چشم بسته هم می‌شود به ضرس قاطع گفت که حسن قاضی‌زاده هاشمی با رای بالا وزیر بهداشت خواهند ماند، اما نمی‌توان نقدهایی فراوانی که به او و مجموعه‌اش در بدنه همین وزاتخانه و بخش‌های مرتبط دیگر وجود دارد را نادیده گرفت. نقدهایی که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.

ناراضی پرستاران

به جرات می‌توان گفت که نارضایتی پرستاران و اعتراض‌های مداوم آنها در چهار سال گذشته  بزرگترین چالش هاشمی در وزارت بهداشت بوده است. محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار در این باره به دوات می‌گوید:  در ایران نظام سلامت ما به شدت پزشک سالارانه است و در دوره آقای هاشمی نیز این وضعیت تشدید شده است. این در حالی است که در بیمارستان ها بیشترین بار بر دوش پرستاران است. آنها بیشترین فعالیت و فشار و کمترین بهره را دارند. با اجرای طرح تحول سلامت نیز سهم پرستاران در نظام سلامت تنها کار بیشتر شد. به گفته او اجرای طرح تحول سلامت مراجعه بیمارستانی را بیشتر کرد. اما نه تنها حقوق پرستارها زیاد نشد، بلکه به تعداد پرسنل پرستاری هم افزوده نشد و این موضوع کیفیت ارایه خدمات را پایین آورد.

نارضایتی پزشکان

گرچه شریفی مقدم وزارت بهداشت را متهم به پزشک سالاری می‌کند، اما وزیر کنونی بهداشت در میان جامعه پزشکان نیز از محبوبیت بالایی برخوردار نیست و کمتر پزشکی است که از اجرای طرح تحول درمان در بیمارستان‌ها رضایت داشته باشد. خیلی از آنها با اشاره به اینکه بیمارستان ها به آنها بدهی زیادی دارند از فشار کاری موجود در بیمارستان‌ها ناراضی هستند.

ف. جمالی، جراح عمومی به دوات می‌گوید: بیشتر از 200 میلیون از بیمارستانی که در آن فعالیت دارم طلبکار هستم. اما متاسفانه هر ماه این بدهی‌ها بیشتر می‌شود. به گفته او اجرای طرح تحول سلامت و کاهش هزینه‌های بیمارستانی باعث شده است که مراجعات بی‌مورد به سیستم درمان افزایش پیدا کند و از سوی دیگر کیفیت خدماتی که باید به افرادی که واقعا نیازمند دریافت خدمات درمانی هستند کاهش یابد.

مدیریت منابع

بی‌توجهی به مدیریت منابع موضوعی است که دست‌اندرکاران سیستم بیمه کشور نیز بدان اشاره دارند. علی اکبری، مدیرکل سابق اداره سلامت بیمه سلامت ایرانیان نیز به دوات می‌گوید: در کشور ما دارو بیش از حد استاندارد نسخه می‌شود، عکسبرداری و آزمایش بیش از حد استاندارد نوشته می‌شود. در واقع گاید‌لاین‌هایی که پزشکان براساس آن باید بیمار را به عکسبرداری یا آزمایشگاه‌ها روانه کنند درست اجرا نمی‌شود و این سبب می‌شود هزینه‌های بخش درمان بیش از حد استاندارد باشد.

او با بیان اینکه منابع بدون نظارت بر هزینه‌ها در اختیار درمان گذاشته شده است، ادامه می دهد: وقتی همه منابع بدون توجه به حوزه بهداشت در اختیار بخش درمان گذاشته شد و 11 میلیون نفر از افراد فاقد پوشش بیمه درمانی نیز از طریق بیمه سلامت به صورت رایگان بیمه شوند و به صورت غیر قابل کنترلی خدمات درمانی دریافت کنند، قطعا سیستم بهداشت و درمان بیمه های درمانی را در آینده‌ای نه چندان دور با مشکل جدی مواجه می کند. این درحالیست که باید سطح بندی خدمات، بحث نظام ارجاع و پزشک خانواده را هم راه‌اندازی می‌کردیم که متاسفانه در چهار سال گذشته به آن توجهی نشد.

برنامه‌های وزیر بهداشت در ۱۰۰ روز اول دولت دوازدهم

با این حال به نظر می‌رسد وزیر بهداشت قصد دارد بخشی از این کاستی‌ها را در چهار سال دوم جبران کند، به طوری که در روزهای اخیر درباره مهم‌ترین برنامه‌هایش در دولت دوازدهم گفته است: یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها بحث پایداری منابع حوزه سلامت و رفع اشکالاتی است که گاهی باعث گرفتاری ما و شرکایمان می‌شود و امیدواریم در ۱۰۰ روز اول دولت به سرانجام رسند.