راه دشوار استیضاح شهردار

دوات آنلاین- شهردار با رای نصف به علاوه یک نفر از اعضای شورای شهر انتخاب می‌شود، اما برای استیضاح شهردار باید حتما دوسوم اعضا طرح را امضا کنند. این موضوع دست شورا را برای فشار به شهردار می‌بندد. چطور است که برای انتخاب شهردار نیمی از اعضا باید رای بدهند؛ اما برای استیضاح همان شهردار دوسوم اعضا باید امضا کنند؟

این‌ها صحبت‌های حجت نظری، نماینده منتخب مردم تهران در پنجمین دوره شورای شهر است که در گفت‌وگو با دوات آنلاین مطرح کرد.

نظری با بیان اینکه رای دوسومی برای استیضاح در سال‌های گذشته دست شهردار را باز گذاشته است، اظهار می‌کند: شهردار می‌گوید اینکه دو سوم اعضای شورای شهر بخواهند طرح استیضاح را امضا کنند، تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد. از همین رو با خیال راحت‌تری از کنار برخی مصوبات شورا عبور می‌کند.

او با بیان اینکه برخی از تخلفات مدیریت‌شهری به این دلیل بوده که شهردار خودش را پاسخگوی شورا نمی‌داند، می‌گوید: شهردار می‌داند که بعید است دو سوم اعضای شورا طرح استیضاح را امضا کنند.

نظری با تاکید بر اینکه این موضوع را در شورای بعدی مطرح کرده و با رایزنی با نمایندگان مجلس تلاش خواهیم کرد که این نقیصه در قانون برطرف شود، می‌گوید: همان طور که انتخاب شهردار با نصف به علاوه یک نفر از اعضا انجام می‌شود، استیضاح شهردار نیز باید به همین شکل باشد.

استیضاح شهردار از انتخاب آن مهم‌تر است

 اقبال شاکری نیز در گفت‌وگو با دوات‌آنلاین، با بیان اینکه انتخاب شهردار یک امر رقابتی است و از میان چند کاندیدا باید یک نفر انتخاب شود، می‌گوید: به دلیل رقابتی بودن فضا، به لحاظ قانونی رای نصف اعضای شورای بعلاوه یک نفر برای انتخاب شهردار کفایت می‌کند؛ البته در مجلس هم به همین صورت عمل می‌کنند که اصطلاحا به آن اکثریت نسبی می‌گویند.

رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران، با اشاره به اینکه بعضی تصمیمات بسیار مهم هستند، اظهار می‌کند: به همین جهت در مسائل مهم، قانون برای شورا مانند مجلس تعداد رای بالاتری را درنظر گرفته است؛ به طور مثال برای سوال یا استیضاح رئیس جمهور در مجلس دو سوم آراء لازم است.

او با تایید این مساله که استیضاح شهردار از انتخاب آن مهم‌تر است، می‌گوید: به‌نظر می‌رسد که تفاوت میزان آراء در جریان انتخاب و استیضاح شهردار به درستی در قانون مشخص شده و نقصی ندارد.

 او می‌افزاید: موضوعیت اصلی برای اصلاح قانون، اتفاقا عکس این مساله است؛ یعنی مثل اعضای مجلس که می‌توانند راجع به وزرا اظهار نظر کرده، سوال بپرسند و یا نظری بدهند، باید قانون را طوری اصلاح کنیم که در شهرداری هم همه کارها بر دوش شهردار نباشد و به معاونین و شهرداران مناطق هم اختیاراتی داده شود که بتوانند اظهارنظر کنند و یا در صورت لزوم تذکری بدهند.

طرح استیضاح شهردار در هیات حل اختلاف شوراها

رئیس فراکسیون شهری مجلس شورای اسلامی نیز در رابطه با این مساله می‌گوید: امضای نصف اعضای شورا بعلاوه یک نفر، برای انتصاب شهردار در قانون به عنوان اکثریت نسبی تعیین شده تا انتخاب شهردار سریع‌ و آسان انجام شود.

مهرداد لاهوتی با بیان اینکه اگر حدنصاب این آراء دوسوم درنظر گرفته می‌شد، برای انتخاب شهردار مسیر سختی پیش‌روی اعضای شورا قرار می‌گرفت، می‌گوید: در مجلس هم این مساله مشاهده می‌شود. برای بعضی قوانین که نیاز به رای دوسوم دارند، عملا تغییری انجام نمی‌شود.

رئیس فراکسیون شهری مجلس‌شورای‌اسلامی، در ادامه می‌گوید: اگر برای انتخاب شهرداری رای دوسوم داشتیم عملا بسیاری از شهرهای ما بدون شهردار می‌ماندند.

او با بیان اینکه در استیضاح شهردار علاوه بر رای دوسوم باید فیلتر دیگری هم وجود داشته باشد، می‌گوید: اگر شهردار استیضاح شود چاره‌ای جز شکایت به دیوان عدالت اداری ندارد. از این اتفاقات هم زیاد افتاده است که اعضای شورا، شهرداری را برکنار کرده‌؛ اما او با مراجعه به دیوان دوباره به مسند خود برگردانده شده است؛ حتی گاهی دیده‌ایم که با بروز اتفاقات این‌چنینی بعد از یک سال شهردار قبلی با نظر دیوان بازگشته در حالی که شهردار جدید هم سرکار است.

او در ادامه اظهار می‌کند: پیشنهاد شخصی من به کمیسیون شهری این است، در عین‌حال که رای دوسوم را لازم می‌‌دانیم در صورت اعتراض شهردار به رای شورا، به جای مراجعه شهردار به دیوان و طی مراحل طولانی، او اعتراض خود را در هیات حل اختلاف شوراها مطرح کند.

لاهوتی با بیان اینکه هیات حل اختلاف شوراها از قوه مجریه (استاندار)، قوه قضاییه (رئیس دادگستری استان)، قوه مقننه (دو نفر از نمایندگان استان) و شورای شهر (دو تن از اعضای شورای استان)، تشکیل می‌شود، می‌گوید: به این ترتیب هیات حل اختلاف شوراها ترکیبی از اعضای قوای مختلف هستند، در این شرایط اگر مورد استیضاح، از نظر هیات حل اختلاف قابل بررسی و بازگشت باشد، تا اعلام نتیجه شهردار به کار خود ادامه می‌دهد.  

او در پاسخ به اینکه آیا  نیاز به دوسوم آراء برای استیضاح شهردار،  اعضای شورا را برای اعمال نظر و انتقاد از عملکرد شهرداری محدود نمی‌کند، می‌گوید: نه؛ وقتی کسی به عنوان شهردار انتخاب شده؛ باید شرایطی برای او وجود داشته باشد، که بتواند به کار خود ادامه دهد.