آگاهی رسانه‌ای، برای جلوگیری از شایعه‌پراکنی

دوات آنلاین- خبرهای گم شدن چندین کودک در یکی دو ماه گذشته در فضای مجازی بارها دست به دست شد؛ خبرهایی که بعضی از آنها صحت داشتند و برخی‌هایشان تکذیب شدند و یا مبروط به ماه‌های گذشته بودند.

با انتشار گسترده این خبرها برای برخی این سئوال پیش آمد که آیا کودک‌ربایی افزایش یافته یا فضای مجازی باعث شده خبرها به‌طور گسترده پخش شود و این تصور پیش بیاید که کودک‌ربایی نسبت به گذشته زیاد شده است؟

انتشار گسترده خبرهای صحیح درباره کودک‌ربایی مثل پرونده بنیتا در کنار انتشار وسیع برخی خبرهای نادرست، باعث ایجاد احساس نا امنی‌ای می‌شود که گرچه باعث افزایش آگاهی و مراقبت بیشتر خانواده‌ها از فرزندان می‌شود، اما اثراتی منفی نیز در امنیت روانی شهروندان دارد. به‌ویژه در مورد خبرهای کذب، این مسئله پررنگ‌تر است.

این شایعات باعث ایجاد هراس اجتماعی می‌شود، اما چطور می‌شود از انتشار این شایعات و احجساسی شدن فضا در شبکه‌های اجتماعی جلوگیری کرد؟

حسین امامی، پژوهشگر رسانه‌های نوین، با تاکید بر اینکه شهروندان باید سواد رسانه‌ای خود را افزایش دهند، می‌گوید: وقتی فردی سواد رسانه‌ای خود را افزایش دهد درواقع مهارت اندیشیدن با تفکر انتقادی خواهد داشت و نسبت به هر خبر و نشر آن موضع منفعل نخواهد گرفت.

او با اشاره به اینکه خدمت و مزیت شبکه‌های اجتماعی این است که در اختیار عموم هستند و همگان می‌توانند اخبار را تولید کنند و نشر دهند، می‌افزاید: وظیفه مهم به عهده خوانندگان اخبار است تا با بالابردن آگاهی خود، هر مطلبی را بازنشر نکنند و حتی نگاه انتقادی خود را به رسانه‌های رسمی هم داشته باشند.

امامی در ادامه با تاکید بر اینکه تولید اخبار جعلی و شایعه‌پراکنی در تمام دنیا رایج است و گاه حتی به قصد جهت‌دهی خاص در جامعه انجام می‌شود، اظهار می‌کند: مسئولیت فردی هر شهروند است تا بداند تولید و بازنشر یک خبر دروغ می‌تواند باعث ملتهب فضای شدن جامعه شود، پس نباید به افرادی که قصد سوءاستفاده از فضای مجازی را دارند یا می‌خواهند از طریق انتشار خبرهای هیجانی و کذب، فالوور یا تعداد لایک‌هایشان را بالا ببرند، کمک کنند.

او می‌افزاید: در این بین رسانه‌های رسمی نیز نباید در مقابل شبکه‌های اجتماعی منفعل باشند. رسانه‌های رسمی از یک سو باید خوراک شبکه‌های اجتماعی را با خبرهای موثق تامین کنند، از سوی دیگر در مورد خبرهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود، به‌سرعت و قبل از انتشار گسترده شایعه، پیگیری کنند و مردم را در جریان جزئیات خبر و یا صحت و سقم آن قرار دهند.