تک فرزندی از دیدگاه روان شناسی؛ آنچه باید بدانیم

دوات آنلاین -این روزها تک فرزندی از یک انتخاب برای بعضی خانواده‌ها به نوعی اجبار تبدیل شده‌ است.متاسفانه  بالا رفتن سن ازدواج و فرزندآوری، شرایط اقتصادی جامعه، ترس از پذیرش مسئولیت و بسیاری موارد دیگر باعث شده تا این شیوه‌ فرزندآوری، رایج‌ترین گزینه‌ خیلی از زوجین باشد. فارغ از درست و غلط بودن این تصمیم، در این مطلب می‌خواهیم از زاویه‌ای دیگر به این مسئله نگاه کنیم، موضوعی که مادرها نقش پررنگی در آن دارند. در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد که چه مواردی ارتباطات آینده(ازدواج، دوستی، معاشرت) تک‌فرزندان را تهدید می‌کند؟

احتمال بی‌تجربگی در ارتباطات

وقتی تعداد فرزندان زیاد می‌شود، مسئولیت‌هایی که بر دوش والدین قرار می‌گیرد هم زیاد می‌شود و به همین دلیل آن‌ها زمان کمتری برای گذراندن با فرزندانشان پیدا می‌کنند و این عامل باعث ارتباطات بیشتر فرزندان با هم می‌شود. گاهی فرزندان باهم رقابت می‌کنند، این فرصت رقابت در خانواده سبب می‌شود که کودکان احساسات مختلفی را تجربه کنند.

در صورت شکست در رقابت، کودکان معنای شکست خوردن از نزدیکان‌شان را یاد می‌گیرند و در صورت غلبه کردن بر خواهر و برادرشان حس پیروزی را هم تجربه می‌کنند. چنین کودکانی هر دو حس را در محیط امن خانواده تجربه می کنند و دارای شخصیتی مستحکم در برابر سختی و قوی در برابر شکست می‌شوند.

ناتوانی در ابراز احساسات و همدلی

داشتن خواهر و برادر به افراد کمک می‌کند تا ابراز احساساتی مثل  شادی، غم،  حسادت و ... را در کنار دیگری تمرین کنند. همچنین در شرایط دشوار پیش آمده برای خواهر یا برادرشان فرصت یادگیری و تجربه‌ همدلی داشته باشند. همدلی کردن که یکی از اصول مهم رابطه است یعنی خود را جای طرف مقابل بگذاریم و از دریچه‌ چشم او به دنیا نگاه کنیم، در واقع درک دیگران عاملی موثر در ارتباطات سالم است و این فرصت برای افراد با خواهر و برادر به کرات اتفاق می‌افتد.

نداشتن شبکه حمایتی گسترده

گاهی اوقات فرزندان نیازدارند تا رازها و حرف‌هایشان را به افراد امن و نزدیکی غیر از والدین بگویند. خواهر و برادر بزرگ ترین سرمایه حمایتی برای روزهای سخت آینده هستند.

بیشتر بخوانید: بهترین روش‌ها برای پرورش ذهن کودک

افراد تک فرزند این حمایت را ندارند و ممکن است به دلیل کوچک بودن شبکه‌ حمایتی وابستگی زیادی بین آن‌ها و والدین‌شان وجود داشته باشد و پس از ازدست دادن والدین دچار نقص حمایتی جدی شوند.

خواهان دیده شدن و توجه

همه‌ ما نیاز به توجه و دیده‌شدن داریم اما اگر این نیاز بیش از حد در ما شکل گرفته باشد باعث ایجاد مشکلاتی برای خودمان و دیگرانی که با ما در ارتباط‌ هستند، می‌شود.

بیشتر بخوانید: بهترین روش‌های عملی برای بالا بردن اعتماد به نفس در کودکان

بیشتر بچه‌های تک‌فرزند مدت‌ها در مرکز توجه والدین قرار داشتند و بیشتر رفتارهایشان توسط والدین پایش می‌شده است. این توجه زیادی باعث می‌‌شود نوعی اضطراب در این کودکان شکل بگیرد. اضطرابی از جنس این که: «نکند من انتظارات والدینم را برآورده نکنم؟ نکند کسی به من توجه نکند.»

به این نکته مهم توجه کنید

برشمردن مشکلات این فرزندان اصلا به معنای آن نیست که همه‌ تک فرزندان لوس و نازپرورده هستند و زندگی کردن با آن‌ها سخت است. تک‌فرزندان زیادی هستند که نسبت به بچه‌های چندفرزندی اجتماعی‌ترند. مسئله‌ای که وجود دارد، این ا‌ست که راجع به این نگرش و آینده احتمالی که برای فرزندمان رقم می‌زنیم ،آگاه باشیم.

نویسنده : عطیه تقوی‌بجنوردی- روان شناس/ روزنامه خراسان