معرفی رمان/ از قصر تا قصر و ماه عسل نوشته نجیب محفوظ

دوات آنلاین-اگر از علاقه‌مندان به دنیای داستان و رمان هستید حتما سراغی هم از نجیب محفوظ بگیرید. این نویسنده مصری که نخستین فرد عرب برنده جایزه نوبل ادبیات است در مجموع 30 اثر داستانی دارد که 2 کتاب او را شامل یک رمان و یک مجموعه داستان در این مطلب معرفی کرده‌ایم:

از قصر تا قصر

از قصر تا قصررمان بسیار خوش‌خوان و زیبایی است که زندگی یک خانواده سنتی مصری را در فاصله سال‌های ۱۹۱۷ تا ۱۹۱۹ در قاهره به تصویر می‌کشد.

شخصیت‌های اصلی داستان افراد این خانواده هستند. محفوظ داستان را با مادر خانواده، امینه، آغاز می‌کند. او که همیشه در خانه است کاملا مطیع همسر خود است و وظیفه خود می‌داند که به همسرش بگوید: «نظر من همان نظر شماست. من از خودم هیچ نظری ندارم».

پدر خانواده، یا همان السید احمد عبدالجواد که مغازه‌دار است، شخصیتی دوگانه دارد. او در خانه سعی می‌کند همواره حرمت و برتری خود را حفظ کند و با ایجاد قوانین سختگیرانه و سنتی سعی در کنترل خانواده خود دارد. اعضای خانواده برای رهایی از خشم او معمولا به دروغ‌های مصلحت آمیز پناه می‌برند و او را در جریان همه امور قرار نمی‌دهند. اگرچه او ظاهرا یک انسان متعهد است، ابایی از عیاشی و هوسرانی ندارد.

برای او قابل تصور نیست که دختر و همسرانش بدون اجازه یا همراهی او از خانه خارج شوند. مثلا هنگامی که امینه در غیاب همسرش تصمیم می‌گیرد به زیارتگاهی در نزدیک خانه‌شان که همواره آرزویش را داشت برود یکی از فاجعه‌های داستان اتفاق می‌افتد.

امینه در راه بازگشت از زیارتگاه تصادف می‌کند و در نتیجه همسرش از این ماجرا مطلع می‌شود. در ازای این بی‌آبرویی که امینه برای خانواده به بار آورده (به زعم همسرش)، السید احمد عبدالجواد او را به خانه مادرش می‌فرستد.

روایت ماجراهای این داستان با چنان مهارتی صورت گرفته که ضمن برانگیختن احساسات خواننده از جمله خشم، ترحم یا نفرت، او را تا پایان ماجرا به دنبال خود می‌کشاند.

کارشناس ادبی روزنامه ایندیپندنت، فیلیپ استوارت، و مترجم برخی کتاب‌های محفوظ به انگلیسی، معتقد است: «در ادبیات جهان اثری نظیر «از قصر تا قصر» به وجود نیامده است، همان طور که درباره بعضی کتاب‌های تولستوی، فلوبر و پروست نیز می‌توان همین نظر را متذکر شد».

ماه عسل

هفت داستان کوتاه نجیب محفوظ با نام «ماه عسل» که خود یکی از داستان‌های کتاب است، همگی رویدادهایی‌ست که در زندگی آدمی رخ می‌دهد و پایان این داستان‌های کوتاه به آموزش تجربه‌یی سودمند و پنددهنده برای خواننده می‌انجامد.

بخشی از داستان « دنیایی دیگر» از این کتاب را می‌خوانیم:

زن جوان با نواختن گروه کوچک موسیقی در تنها قهوه‌خانه‌ی جاده، شروع کرد به رقصیدن. در آن ساعت از غروب تمام صندلی‌ها به جز دو صندلی که جلوی قهوه خانه قرار داشت خالی بود و یکی را زنی که صاحب قهوه‌خانه بود، اشغال کرده بود و روی صندلی دیگر خدمت‌کار جوان او نشسته بود. سنگفرش تنگ راه قهوه‌خانه آن قدر تمیز به نظر می‌رسید که انگار تا حالا کسی روی آن پا نگذاشته بود. اما خورشید در پس خانه‌های قدیمی پنهان شده بود و آخرین اشعه‌ی خود را روی دیوارهای فرسوده‌ی پشت‌بام می‌انداخت. در دو طرف راه، جلوی درهای باز، زن‌ها با لباس‌های بی بند و بار و آرایش‌های تند روی صندلی‌هایی از چوب خیزران نشسته بودند، سیگار می‌کشیدند و صحبت می‌کردند. صاحب قهوه‌خانه به خدمت‌کار جوان خود گفت:

- زندگی ما همه‌اش شده کلک و چاپلوسی و مالیات دادن، تا به کی؟

خدمت‌کار که درشت‌اندام و در حدود بیست ساله بود گفت:

- تا زمانی که فرصت‌اش پیش بیاید و بتوانیم به آن پایان بدهیم!