بالگرد برای اطفای حریق جنگل‌ها نداریم

دوات آنلاین-هر سال با شروع فصل گرما، خبرهایی از آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور نیز به گوش می‌رسد. به گفته مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری، سالانه بین ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ فقره آتش‌سوزی در این مناطق رخ می‌دهد.

گرچه به گفته مسئولان سازمان جنگل‌ها، این میزان حریق در قیاس با حریق‌های سایر کشورهای دنیا زیاد نیست، اما نباید فراموش کرد که کشور ما از نظر پوشش گیاهی جنگلی فقیر است و باید برای حفظ و نجات آن از دام حریق‌های دوره‌ای، نهایت تلاش صورت گیرد. در این باره با خداکرم جلالی، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت‌و‌گویی کرده‌ایم.

با آغاز فصل گرما میزان آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع افزایش پیدا می‌کند. دلیل اصلی این آتش‌سوزی‌ها در ایران چیست؟

۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در جنگل های کشور عامل انسانی غیرعمدی دارد که به دلیل بی‌توجهی گردشگران در خاموش کردن آتش یا حتی انداختن ته سیگار رخ می‌دهد. ۵ درصد آن عامل انسانی عمدی است که معمولا مربوط به اختلاف‌هایی است که بین مرتع‌دارها وجود دارد و ۵ درصد مابقی نیز عوامل طبیعی مثل باد گرم، صاعقه، تخمیر لاش‌برگ‌ها و… هستند که می‌توانند باعث آتش‌سوزی شوند. در موارد عمدی معمولا متخلفان شناسایی و به دستگاه قضایی معرفی می‌شوند.

وضعیت آتش‌سوزی‌ها در مراتع و جنگل‌ها کشور به چه صورت است کدام مناطق بیشتر دچار حریق می‌شود؟ این حریق‌ها تا چه میزان از جنگل‌ها را از بین برده است؟

سال پیش حدود ۱۷ هزار هکتار از مرتع و جنگل‌های کشور دچار آتش‌سوزی شدند. امسال به دلیل بارش‌های بهاری که داشتیم پوشش گیاهی خوبی به ویژه در منطقه زاگرس شاهد بودیم که الان خشک شده است و کوچکترین بی‌احتیاطی می‌تواند آتش‌سوزی گسترده‌ای را در این مناطق ایجاد کند. حدود۷۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در منطقه زاگرس رخ می‌دهد، حدود ۵ درصد در جنگل‌های شمال و ۲۵ درصد در سایر نقاط کشور مثل مناطق مرکزی و شرقی و منطقه خلیج فارس. البته بیشتر آتش‌سوزی‌ها سطحی است و چندان جنگل‌ها را از بین نمی برد. البته دلیل این موضوع هم جنس برگ‌های درختان در مناطق زاگرسی است که برگ پهن هستند و گسترش آتش در آنها سخت‌تر است. در این میان حدود ۷۷٫۵ درصد آتش‌سوزی‌ها سطحی است و ۱۶٫۵ درصد تنه‌ای است و ۶ درصد تاجی است. یعنی تنها ۶ درصد از این میان آتش‌سوزی آسیب جدی به بافت جنگل‌ها وارد کرده است.

آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها اتفاق هر ساله است. آیا در این باره تمهیداتی برای پیشگیری فراهم شده است؟

خوشبختانه امسال مشارکت مردمی در این باره خیلی خوب است. در تمام مناطق کشور ۶۰ هزار همیار طبیعت داریم که وظیفه‌شان اطلاع‌رسانی در زمینه آتش‌سوزی و مشارکت در اطفای حریق است. همچنین تفاهم‌نامه‌ای با وزارت کشور امضا شده تا با شهرداری‌ها و شورای شهر مناطق مختلف در این زمینه همکاری‌های لازم انجام شود. بحث ما در هر منطقه این است که کانون‌های بحرانی در جاهای مختلف را شناسایی کنیم. همچنین افرادی را در این مناطق برای دیده‌بانی و گشت و مراقبت مستقر کردیم تا در این ایام (از اردیبهشت تا پایان مهر ماه) کار مراقبت و آموزش عمومی برای مقابله با آتش را انجام دهند.

یعنی این موضوع در کاهش آتش‌سوزی‌ها موثر خواهد بود؟

در سال گذشته ۳۰ درصد آتش‌سوزی در جنگل‌ها کاهش نشان داد. امسال هم با توجه به این تمهیدات کاهش پیدا خواهد کرد. اما در مراتع با توجه به سطح گسترده آن که به ۸۵ میلیون هکتار می‌رسد ، نظارت نیروی انسانی کار سختی است و با کمبود نیروی انسانی مواجه هستیم.

در مورد تجهیزات اطفای آتش در مراتع و جنگل‌ها وضعیت سازمان جنگل‌ها به چه صورت است؟

بسیاری از مناطقی که آتش‌سوزی می‌شود مناطق صعب العبور کوهستانی است که امکان رفتن با خودرو به آنجا وجود ندارد و پیاده روی با تجهیزات اطفا هم بسیار سخت و زمانبر خواهد بود. در این مواقع باید از بالگرد استفاده کرد. سازمان ما فاقد بالگرد است. به همین دلیل بر اساس آنچه قانون گفته است از نیروهای مسلح و هلال احمر کمک می‌گیریم. در سال گذشته حدود ۱۶ پایگاه را در استان‌های بحرانی داشتیم که خدمات لازم را در زمان آتش می‌دادند.

آیا نیروهای مسلح و هلال احمر هواپیمای آپ پاشی که مخصوص اطفای حریق باشد در اختیار دارند؟

ارتش تعداد محدودی بالگرد و هواپیمای آبپاش در اختیار دارد. البته بالگردها از آنجایی که می‌توانند در ارتفاع کم پرواز کنند برای ما مناسب‌تر هستند. ما البته بیشتر برای حمل نیروی انسانی به کانون آتش نیاز به بالگرد داریم. گاهی برای این هماهنگی‌ها زمان از دست می‌رود و به همین دلیل باید برای تجهیز ناوگان هوایی اطفای حریق یک سازماندهی جدی انجام شود و امیدواریم این موضوع در برنامه ششم توسعه دیده شود.