چگونه قدرت تصمیم‌گیری درست را به دست بیاوریم

دوات آنلاین-بی‌تردید تصمیم‌گیری یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی است؛ خدای بزرگ انسان را مختار آفرید تا بتواند با انتخاب خوبی بر بدی و قرارگیری آگاهانه در راه خودش، به سوی کمال حرکت کند، زیرا افراد همواره باید یک راه را از میان راه‌های گوناگون انتخاب کنند، ولی اگر شخص مهارت کافی را برای اخذ تصمیم نداشته باشد، قادر به تصمیم‌گیری یا به عبارتی تصمیم‌سازی  نخواهند بود و در نتیجه یا باید تعارض و تنش‌های ناشی از آن را تحمل کند یا با تصمیم‌گیری غیرمنطقی و نادرست، بر مشکلات خود بیفزاید.

تصور خیلی‌ها این است که اهم موارد تصمیم‌گیری در جامعه، محدود به انتخاب شغل، رشته تحصیلی، انتخاب همسر و... است در حالی که کاربرد و قلمرو این مهارت بسیار وسیع بوده و جزئی‌ترین رفتارها را نیز شامل می‌شود. تصمیم‌گیری و گزینش‌ها در شکل‌دهی به زندگی ما چنان نقش مهم و زیربنایی دارند که گفته‌اند زندگی انسان هرچه هست حاصل مجموعه گزینش‌های اوست.

این مهارت برای نوجوانان و جوانان و... اهمیت مضاعفی دارد، زیرا آنها با راه‌ها و انتخاب‌های بی‌شماری مواجه‌اند و هرچه ارتباطات اجتماعی آنان گسترش یابد، تعداد گزینه‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند و تصمیم‌گیری اهمیت بیشتری می‌یابد. لازمه تصمیم‌گیری، داشتن اراده قوی است.

اراده قوی در هر کاری از مراتب پایین آغاز می‌شود و به مراتب بالاتر ادامه پیدا می‌کند. معمولا کسانی که به خود تلقین می‌کنند که اراده آنها روزبه‌روز قوی‌تر می‌شود، نتیجه خوبی در عمل می‌گیرند و از توانایی بهتری در انجام مسئولیت‌های شخصی و اجتماعی برخوردارند. اولین و مهم‌ترین محیطی که شخصیت و شکل‌گیری رفتارهای فرزندان را پایه‌ریزی می‌نماید خانواده است، پس این مهارت ابتدا باید در خانواده شکوفا شود تا اگر خدای ناکرده، تصمیم خوب و عاقلانه‌ای نبود، ضرر و زیان چندانی متوجه فرزندان نشود.

روش‌های معمول تصمیم‌گیری

تصمیم‌گیری ناگهانی و بدون تفکر، تصمیم‌گیری اجتنایی یا تعویقی، تصمیم‌نگرفتن، تصمیم‌گیری خود را به دیگران دادن، و تصمیم‌گیری منطقی و صحیح. بهترین روش تصمیم‌گیری، ارزیابی تمام انتخاب‌ها و سپس انتخاب تصمیم است.

آموزش تصمیم‌گیری را به فرزندان

بهتر است ابتدا به او یاد بدهید که برای هر مساله یا موقعیتی، راه‌حل‌های متفاوت و متعدد وجود دارد، اتخاذ هرگونه تصمیم یا حتی تصمیم‌نگرفتن، پیامدهایی دارد.الف: اطلاعات لازم را در مورد تصمیم خود جمع‌آوری کنید.ب: انتخاب‌ها یا راه‌حل‌های متفاوت مربوط به تصمیم خود را ثبت کنید. در جمع‌آوری اطلاعات، ارزش‌ها، هدف‌ها، مسائل فرهنگی و مجموعه چیزهایی که ضروری است، باید مد نظر قرار گیرند.ج: نقاط قوت و ضعف هر انتخاب را نوشته و آنها را ارزیابی کنید.د: تصمیم لازم را براساس ارزیابی راه‌حل‌ها بگیرید و دلایل خود را برای اتخاذ آن تصمیم مکتوب کنید.

اجتناب‌کردن: فردی که خود را در دوست‌یابی یا حفظ دوستی ناتوان می‌بیند از حضور در فعالیت‌های گروهی خودداری می‌کند.

به تعویق انداختن: در این مورد شخص، تصمیم‌گیری‌های خود را به آینده موکول می‌کند، مثل عدم انجام وظایف، عدم مواجهه با مشکلات موجود و...

انتخاب بدون مطالعه: در این حالت فرد راه‌حلی را انتخاب می‌کند که به نظر او درست است در حالی که ممکن است تنها یکی از پیامدهای احتمالی آن را در نظر داشته باشد، مثلا صرفا به‌خاطر پذیرفته‌شدن در گروه، با فعالیت آنها همنوایی کند.پس آنچه که مهم است، این است که ما به‌عنوان پدر و مادر، به هنگام مواجهه با مشکل، بتوانیم به‌درستی با آن روبه‌رو شده و در صدد حل آن برآییم. بعضی افراد در مقابل کوچک‌ترین مساله و مشکل دچار پریشانی، آشفتگی و ناراحتی می‌شوند و در مقابل ناملایمات زندگی آسیب‌پذیرند.

این افراد وجود مشکل را دلیل بر ضعف، بی‌کفایتی و نادانی خود می‌دانند و از مشکلات فرار می‌کنند و بدون تفکر، رفتار می‌کنند و از عزت نفس پایینی برخوردارند، لذا قادر به پیش‌بینی رفتارها و پیامدهای رفتار خود نیستند، دچار سردرگمی شده و برای مشکلات خود فقط یک راه‌حل دارند و اگر به نتیجه نرسند به دلیل عدم پیگیری سایر راه‌حل‌ها، آشفته می‌شوند و همیشه با ناکامی مواجه هستند. در مقابل افرادی وجود دارند که سخت‌ترین مشکلات را پشت سر می‌گذارند، این افراد نه‌تنها دچار آسیب و مشکل نمی‌شوند، بلکه به نظر می‌رسد که پس از تحمل مشکل و حل آن، به بالاترین سطح ناتوانی و قدرت می‌رسند. پس سعی کنیم که الگوی خوبی برای فرزندانمان باشیم.

منبع: آرمان