دوات آنلاین- نتیجه سه سال صبوری و وسواس سعید روستایی برای ساخت دومین فیلم سینمایی بعد از فیلم اول و موفق «ابد و یك روز» در همان سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر، مثبت و خوشایند بود و «متری شیش و نیم» موفق شد توجه تماشاگران، منتقدان و هیات داوران را به خود جلب كند. این فیلم هم مثل فیلم اول روستایی، سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به‌دست آورد و حالا این اقبال عمومی در اكران نوروزی هم ادامه دارد و متری شیش و نیم تا اینجا موفق شده بیش از 14 میلیارد تومان فروش داشته باشد؛ فیلم دوم گیشه كه بتازگی تعداد مخاطبان آن از یك میلیون نفر فراتر رفته است. این میزان از استقبال و فروش برای فیلمی تلخ و اجتماعی، قابل توجه است؛ آن هم در شرایطی كه معمولا تماشاگران سال‌های اخیر سینمای ایران چنین اقبالی را به فیلم‌های كمدی نشان می‌دهند.

همه اینها نشانگر اهمیت متری شیش و نیم و نیازمند توجه، تحلیل و بررسی است. با این حال همچنان تماشاگران و منتقدانی هستند كه ساخته نخست روستایی، ابد و یك روز را فیلم بهتر و كامل‌تری نسبت به این اثر می‌دانند. برخی معتقدند متری شیش و نیم با وجود شخصیت‌هایی جذاب و سكانس‌ها و صحنه‌هایی تماشایی، ضعف‌ها و ایراداتی دارد كه آن را در چند قدمی اثری كامل متوقف می‌كند. بخشی از انتقادات هم به لحن و روایت فیلم در نیمه دوم و قسمت‌های پایانی برمی‌گردد كه به زعم آنها باعث همذات‌پنداری و همراهی برخی تماشاگران با شخصیت منفی و ضدقهرمان قصه می‌شود.با این حال برخی دلایل اهمیت و جذابیت متری شیش و نیم را به‌طور اجمالی و فهرست‌وار ذكر می‌كنیم.

تركیب بازیگران

جمله‌ای در فوتبال وجود دارد مبنی براین‌كه به تركیب تیم برنده دست نزنید. سعید روستایی هم به دلایل احتیاطی و البته موفقیت همكاری قبلی، همین كار را كرد و باز هم از تركیب بازیگری ابد و یك روز در فیلم دومش استفاده كرد؛ پیمان معادی و نوید محمدزاده كه در فیلم اول روستایی نقش دو برادر به نام‌های مرتضی و محسن را به‌عهده داشتند، اینجا در نقش‌های صمد و ناصر بازی می‌كنند. اولی، پلیسی خشن و جدی است و دومی هم یك قاچاقچی مخوف مواد مخدر. كیفیت بازی معادی و محمدزاده، اینجا هم به اندازه سطح بازی آنها در ابد و یك روز جذاب است.

به این تركیب امتحان پس‌داده، حضور پریناز ایزدیار را هم اضافه كنید كه در ابد و یك روز، نقش محوری سمیه را به عهده داشت و اینجا اما فقط در یك سكانس، حضور باورپذیر و تاثیرگذاری دارد. جالب اینجاست این بار هم نسبتی میان نقش‌های ایزدیار و محمدزاده هست، با این تفاوت كه نقش خواهر و برادری‌شان در ابد و یك روز، اینجا جایش را به نسبت نامزدی سابق داده است. با این حال اینجا هم انگار یك «سمیه نرو» در كلام نقش محمدزاده نهفته و رفتن او در قصه، دلخوشی ضدقهرمان را از او گرفته. برای همین جایی در فیلم با حسرت و اشك و با  این‌كه می‌داند همین عشقش (ایزدیار) او را لو داده، می‌گوید: «من الان دلم پر می‌كشه واسه این‌كه یه بار دیگه ببینمش.» به‌جز این تركیب بازیگران و بازی‌های خوب آنها، باید به حضور فرهاد اصلانی هم در فیلم اشاره كرد كه مجموعا یكی از مهم‌ترین دلایل استقبال مردم از متری شیش و نیم است.

و اما...

باوجود نكات مثبت فنی و ساختاری فیلم، برخی معتقدند روستایی چرا در این دو فیلم فقط از مرگ و سیاهی و تلخی گفته و كمتر كورسوی امیدی در جامعه ایرانی دیده است؟ عنوان هر دو فیلم روستایی، مستقیم با مرگ و نیستی در ارتباط است؛ ابد و یك روز، حكمی است كه فقط با مرگ شخص محكوم به پایان می‌رسد و متری شیش و نیم هم كه اشاره به قیمت كفن دارد و نشانه‌ای است به سرنوشت یكی از شخصیت‌های اصلی فیلم. به جز اسامی فیلم‌ها، فضای قصه هر دو فیلم هم تیره و تار است و برخی از مهم‌ترین شخصیت‌های فیلم در فقر و فلاكت و بدبختی، دست و پا می‌زنند. اعتیاد و مواد مخدر هم موضوع مشترك هر دو فیلم ابد و یك روز و متری شیش و نیم است؛ ضمن این‌كه یكی از ایرادهایی كه به این فیلم دوم وارد می‌كنند، رویكرد دلسوزانه كارگردان به شخصیت منفی و ضدقهرمان ماجراست؛ این نگاه به‌ویژه در نیمه دوم و بخش‌های رو به پایان فیلم تشدید می‌شود و مسیر قصه طوری پیش می‌رود كه برخی تماشاگران برای سرنوشت محتوم ناصر، گریه و زاری و با او همدردی می‌كنند. درحالی كه باید مخاطب با پلیس و شخصیت مثبت قصه همراهی كند و نه شخصیت قاچاقچی و خلافكار فیلم كه بسیاری را به خاك سیاه كشانده است.

نگاه اجتماعی و تحلیلگرانه      

جبار آذین، منتقد و مدرس سینمایی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره فیلم متری شیش و نیم گفت: در میان فیلم‌های سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر، تعداد معدودی فیلم، قابلیت تماشا و ارزشگذاری از منظر مضمون، محتوا و ساختار هنری داشتند كه یكی از این آثار، دومین ساخته سینمایی سعید روستایی است. فیلمی كه در كارنامه هنری این فیلمساز، گامی رو به جلو به حساب می‌آید.

او افزود: متری شیش و نیم گرچه از نظر مضمون، قوی تر و غنی تر از فیلم نخست این فیلمساز، ابد و یك روز نیست، اما همچنان حاوی نگاه اجتماعی و تحلیلگرانه فیلمساز است. روستایی در دومین فیلم خود هم علاوه بر تسلط بیشتر بر ابزار سینما و بیان سینمایی و نزدیكی به واقعیت‌های جامعه، نگاه خود را از سطح به عمق واقعیات روزمره زندگی مردمی كه به خوبی آنها را می‌شناسد، آورده است. به عبارتی فیلم خوش ساخت این فیلمساز جوان، به دلیل برخی ویژگی‌ها ما را نسبت به كارنامه او امیدوار می‌كند.

آذین ادامه داد: به‌رغم حاشیه‌هایی كه درباره فیلم دوم روستایی و سرمایه‌گذار آن- محمدصادق رنجكشان - وجود داشت، اما خوشفكری‌های فیلمساز در ساخت این اثر   آن مسائل را   پوشش داده است. گرچه موضوع اعتیاد و قاچاق مواد مخدر، سوژه‌ای نخ نما و كهنه است، اما نحوه پرداخت این فیلمساز و قصه‌سازی و شخصیت‌پردازی از كاراكترهای فیلم، به اثر او شكل و شمایل تازه می‌دهد و این فیلم را قابل اعتنا و برجسته می‌كند.

شخصیت‌های خاكستری و واقعی

جبار آذین در بخش دیگری از صحبت‌هایش بیان كرد: مسیری كه روستایی در مقابل قهرمان‌ها و ضدقهرمان‌های فیلم و در راستای جدال خیر و شر قرار داده، او را ادامه‌دهنده راهی نشان می‌دهد كه برخی فیلمسازان مثل سازنده «ایستاده در غبار»، در فكر ساختن شخصیت‌های درست سینمایی و خاكستری واقعی هستند. از زاویه دیگر، متری شیش و نیم برخلاف اغلب آثار سطحی سینمایی كشور، در پردازش شخصیت‌ها تك‌بعدی عمل نكرده است.

همان‌گونه كه قهرمان فیلم روستایی دارای ابعاد مختلف شخصیتی است، ضدقهرمان او هم دارای چنین ویژگی‌هایی است. روستایی، زندگی و آدم‌ها را سیاه و سفید نمی‌بیند، بلكه آنها را خاكستری می‌بیند. در كنار این ویژگی، باید به نگاه غیركلیشه‌ای كارگردان به كاراكتر پلیس هم اشاره كرد كه سبب شده تماشاگر، پلیس را صرفا یك موجود خشك و خشن و قانون‌زده نبیند و با ابعاد مختلف شخصیتی و زندگی او آشنا و همراه شود.

افراط در نگاه تلخ

این منتقد و مدرس سینما، در نقد متری شیش و نیم هم گفت: اما آن چیزی كه سعید روستایی و دیگر كارگردان‌های جوان ما باید آن را مدنظر قرار دهند، دوری از افراط در نگاه تلخ نسبت به مسائل جامعه است. این نگاه سبب می‌شود نوعی نگرش تك بعدی در آثار آنها به ظهور برسد. در حالی كه یك اثر اجتماعی نیازمند این است كه از زوایای زشت و زیبا و خوب و بد، مورد ارزیابی قرار بگیرد. چنانچه روستایی در دام این نوع نگرش‌های افراطی نیفتد و در كنار مردم و با مردم باشد، می‌توان به فردای فیلمسازی او امید بیشتری داشت.

پشتوانه ابد و یك روز

فارغ از نکاتی که جبار آذین، منتقد پیشکسوت سینمای ایران به آن اشاره کرد، بخش مهمی از این میزان كنجكاوی و توجه به متری شیش و نیم، ماحصل موفقیت فیلم قبلی روستایی، ابد و یك روز و تجربه خوشایند تماشاگران از تماشای آن است. آن موفقیت، گرچه كار را برای ساخت فیلم دوم كارگردانش سخت كرد، اما تماشاگران از همان‌موقع چشم انتظار فیلم دوم روستایی ماندند.

بنابراین وقتی خبر حضور متری شیش و نیم در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر مطرح شد، مردم به استقبال این اثر رفتند و نتیجه، اعطای سیمرغ مردمی به این فیلم بود. همین كنجكاوی در اكران نوروزی هم ادامه داشت و متری شیش و نیم، عنوان دومین فیلم پرفروش را به‌دست آورد.

موفقیت یك فیلم غیركمدی

تماشاگران سینمای ایران در سال‌های اخیر نشان داده‌اند بیشتر مشتاق تماشای آثار كمدی هستند و كمتر پیش می‌آید به فیلمی تلخ و جدی و اجتماعی، روی خوش نشان دهند.

در این سال‌ها تنها فیلم‌های جدی كه راهی به جدول پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران یافته‌اند، فروشنده، محمد رسول‌ا... و  لاتاری هستند.

متری شیش و نیم، تنها فیلم جدی اكران نوروزی است كه توانسته میان فیلم‌های كمدی موجود، به‌خوبی آبروداری كند.

یك پلیس متفاوت

یكی از مهم‌ترین حاشیه‌های ایجادشده پیرامون فیلم، واكنش نیروی انتظامی موقع جشنواره فیلم فجر بود مبنی بر این‌‌كه متری شیش و نیم، تصویر چندان درستی از پلیس ارائه نمی‌کند.

به‌علاوه، حرف‌های روستایی در مراسم اختتامیه جشنواره هم باعث واكنش و اعتراض خانواده شهدای ناجا شد.

سعید روستایی گفته بود: «می‌خواهم یك قولی به شما بدهم، من پشت دستم را داغ می‌كنم كه پلیس از جلوی دوربینم كه هیچ، حتی از پشت دوربینم هم رد نشود!»

باوجود برخی واكنش‌ها نسبت به فیلم و حرف‌های روستایی، در متری شیش و نیم، تصویر متفاوت و تازه‌ای از پلیس ایرانی ارائه می‌شود؛ پلیسی كه این نوع از خشونت و جدیت، لازمه تقابل او با قاچاقچی مخوفی همچون ناصر خاكزاد و دیگرانی چون اوست.

منبع: جام جم